ปลูกผักในขวด ถือเป็นไอเดียที่หลายคนเห็นแล้ว ต้องร้องว๊าวกันเลยทีเดียว แต่ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะทำ เพราะต้องคำนึงหลายอย่าง
ในยุคเศรษฐกิจแย่ ๆ แบบนี้ หันไปทางไหนก็แพงทั้งแผ่นดิน คนเมืองอย่างเรา ถ้ามีหนทางที่จะประหยัดค่าใช้จ่ายได้ ก็เป็นทางเลือกที่น่าลองอยู่ไม่น้อย โดยเฉพาะเรื่องกินเรื่องใช้ สำคัญที่ ผักสวนครัวนั้น มันอาจไม่ใช่เป็นอาหารหลัก แต่ก็พูดได้เต็มปากว่า เราขาดมันไม่ได้ เริ่มตั้งแต่ พริก กะเพรา ขิง ข่า ตะไคร้ แตงกวา มะเขือ
แม้จะไม่ได้กิน แต่นาน ๆ จะกินทีนึง หรือจะผักสลัดต่าง ๆ ที่น่าลิ้มลอง ถ้าสามารถเอามาปลูกในขวด จนได้ผลผลิตที่น่ายินดี ก็จะดีไม่น้อย วันนี้ก็เลยเป็นโอกาสเหมาะที่จะมาลอง เทคนิคการปลูกผักในขวด ดูกันหน่อย ลองตามกันมาเลย
เริ่มต้นการปลูกผักในขวด
อาจเป็นขวดพลาสติก หรือขวดแก้ว แต่ขอเป็น วัสดุที่ไม่ใช้แล้ว จะดีมาก เพราะไม่ต้องไปเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มในส่วนนี้ ที่เหลือเอาไปลงกับ ดินและปุ๋ย จะดีกว่า ส่วนไอเดียต่าง ๆ ก็นำมาจากต่างประเทศ เพราะในเมืองไทย มีนิยมกันเป็นบางแห่ง อย่าง สวนผักคนเมือง หรือผักคอนโด แต่ก็มีน้อยมาก เพราะปัญหาจริง ๆ ไม่ได้อยู่ที่การปลูก แต่คือ ปลูกแล้ว ได้ผลผลิตที่ไม่คุ้มกับการลงทุน
แต่จุดประสงค์หลักเราคือ ปลูกเอาไว้เพื่อลดรายจ่าย ดังนั้น ขั้นตอนสำหรับ การเริ่มต้นปลูก จึงต้องคิดให้ถี่ถ้วนก่อน หลายครั้งที่คนอื่นพลาด เราก็ต้องนำมาเป็นบทเรียน ข้อเสียของการปลูกผักในขวด มีอย่างเดียวคือ เรื่องของพื้นที่ปลูก มันมีน้อยพอกับการปลูกผักในกระถาง แต่ใช่ว่าจะทำไม่ได้ สิ่งสำคัญคือ ต้องเลือกผักที่จะปลูก ให้ถูกต้อง
สำหรับมือใหม่ หากเริ่มต้นปลูก อยากแนะนำว่าควรเลือก ผักอายุสั้น หรือผักที่มีระบบรากที่ ไม่ลึก และไม่กว้างหรือยาว จนเกินไป มาปลูกจะดีกว่า เพราะไม่อย่างนั้น มันจะไม่งาม และเกิดความเสียดายต้นไม้ จากขวดธรรมดา อาจต้องเปลี่ยนเป็น อ่าง หรือโอ่ง หรือวงปูนกันเลยในอนาคต เพราะมีพี่คนนึงปลูกมะขาม ขยันตัดกิ่งหวังจะให้ออกลูก กลายเป็นมะขามบอนไซ เสียดาย จนต้องหากระถางดี ๆ มาใช้ กลายเป็น นอกจากจะไม่ได้กินแล้ว ก็ไม่เกิดประโยชน์ใด เพราะขายก็ไม่ได้ ฟอร์มไม่สวย
เมื่อเลือกผักได้แล้ว ที่เหลือก็มาดูว่า ระบบราก ต้องการแค่ไหน และเราก็จัดการวางขวด ให้เหมาะสม จะเน้นการวางขวดในแนวนอน เพื่อที่จะได้พื้นที่ใส่ดินปลูกให้มากขึ้น
หรือจะใช้การวางขวดในแนวตั้ง สำหรับพืชที่มีระบบรากที่กว้างและลึก เพื่อให้เขาได้ใช้รากพยุงลำต้นให้ตั้งสูงได้ แต่ทั้งนี้ การวางขวดปลูก ไม่ว่าจะเป็นแนวลักษณะใด สิ่งจำเป็นที่สุดก็คือ ความชื้นหรือน้ำ และแร่ธาตุในวัสดุปลูก และเราใช้ดิน นั่นจำเป็นต้องหาดินปลูกคุณภาพสูง ที่ไม่ต้องใส่ปุ๋ยบ่อย และเหมาะกับการดูแลแบบ นาน ๆ ครั้ง
การสังเกตุสิ่งแวดล้อมก็จำเป็น เนื่องจาก ผักกระถาง ไม่ว่าจะอยู่ในรูปของ กระถาง ขวด หรืออื่น ๆ ที่ไม่ใช่การลงดิน จำเป็นต้องได้รับแสงแดดที่เท่ากันหรือ เพียงพอ และความชื้นที่ ห้ามขาด เพราะหากไม่พอรากจะเดินไม่ได้ กลายเป็นแห้งเหี่ยว ผักไม่โต ไม่ได้ผลผลิต ลงทุนไปก็ไม่คุ้มเวลา
แต่เมื่อมีการจำกัดพื้นที่ปลูก พืชผักก็ปรับตัวได้ การวางเอาไว้ในที่ร่ม พอมีแสงแดดส่องถึงบ้าง พืชจะสามารถอยู่รอดได้ แม้จะเป็นพืชที่ต้องการแดดจัดก็อยู่รอดได้ ที่สำคัญ การวางขวดผักไว้ในบริเวณดังกล่าว จะสูญเสียความชื้นต่ำ ปัญหาอย่างเดียวคือ ความร้อนจะทำให้ผักเฉา ดังนั้น ทางแก้หลักคือ การวางไว้ใกล้ชิดกันเพื่อลดความร้อนในบริเวณรอบ ๆ
ปลูกผักในขวด เทคนิคลับ
เทคนิคนี้ ยังไม่เคยมีคนรู้ ถึงรู้ก็ไม่มาก และทดลองแล้วทำได้จริง ในการปลูกผักในขวดให้งอกงาม เหมาะกับมือใหม่ที่จะนำไปทำตามได้เลย ดังนี้
- การเลือกขวด ควรเลือกขวด ให้เหมาะกับพืชที่จะปลูก เช่น พริก กะเพรา โหระพา หรือพืชที่มีอายุเยอะ จะต้องใช้ขวดขนาดใหญ่ และต้องวางใน แนวตั้ง เท่านั้น หากวางในแนวนอน ถ้าขวดไม่ลึกพอ อาจทำให้ผักไม่โต
- การวางขวด แนวนอน จะใช้กับพืชผักอายุสั้น เช่น ผักชี ผักกาด หรือผักสลัด เพราะรากของพืชผักจำพวกนี้ สั้น และโตเร็ว ไม่ต้องการแร่ธาตุในปริมาณมาก พืชผักบางชนิด สามารถปลูกเป็นกลุ่มก้อนได้ เช่น ผักชี หอม กระเทียม ส่วนวการวางขวดแนวตั้ง เหมาะกับพืชผักที่มีลำต้นสูง ระบบรากลึก เช่น พริก มะเขือเทศ
- ดินปลูก ควรรองด้วยปุ๋ยหมักที่ชั้นด้านล่าง โดยผสมกับเศษหิน หรือกระถางแตกที่เป็นเศษไม่เล็ก หรือใหญ่มาก ข้อดีคือ ให้ดินมีความโปร่ง ไม่จำเป็นต้องเจาะขวดเพื่อระบายน้ำ แต่ข้อเสียคือ ต้องหมั่นให้ปุ๋ยหรือเติมดินกันบ่อย เพราะดินจะยุบตัวง่าย อีกทั้ง น้ำอาจจะขังบริเวณก้นขวด ทางแก้คือ ให้เจาะรูเล็ก ๆ 1-2 รูที่ด้านล่าง เพื่อให้ระบายน้ำได้ ไม่จำเป็นต้องเจาะเยอะเกินไป จะทำให้ ความชื้น สูญเสียเร็วขึ้น
- แสงแดด ผักในขวดโดยส่วนใหญ่ ไม่ชอบแดด หรืออาจจะเลือกผักที่ชอบแดด แต่การปลูกในขวดให้งอกงาม ควรเลี่ยงบริเวณแสงแดดทั้งวัน มากสุดไม่เกินครึ่งวัน พืชผักจะงอกงามกว่าวางไว้กลางแดดทั้งวัน
- ความสวยงาม ขวดพลาสติก ขวดแก้ว หรือขวดที่เป็นสีสันใด ๆ ไม่มีผลเสียต่อรากพืช เพียงแต่ ขวดใส อาจทำให้เห็น คราบสกปรก ได้ง่ายขึ้น
- ความร้อน การวางขวดผักไว้เดี่ยวโดด จะทำให้ผัก โตช้า และไม่งาม ควรวางไว้เป็นกลุ่มก้อน จะทำให้พืชผักโตเร็วกว่า เพราะการที่ผักได้อยู่รวมกัน จะทำให้ความร้อนรอบบริเวณ ลดลง พืชผักต้องการแสง แต่ไม่ได้ต้องการความร้อน
- ระบบขวดเติมน้ำเอง อาจมีข้อดี แต่ข้อเสียคือ เป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค แมลง โดยเฉพาะยุง ดังนั้น ควรทำระบบให้มิดชิด
- ขวดแบบแขวน ต้องมั่นใจว่า ไม่เกิดการกระทบกระเทือนต่อ ระบบรากของพืช ไม่อย่างนั้นพืชจะ หยุดการเติบโต โดยทันที
- การระบายความร้อน ขวดขนาดปกติ (1-1.5 ลิตร) เมื่ออยู่กลางแจ้ง จะเกิดความร้อนสะสม การเจาะรูระบายอากาศเป็นสิ่งที่ควรทำ ยิ่งเยอะ ก็ยิ่งดี (ไม่ใช่การเจาะรูระบายน้ำ)
โปรดจำไว้ว่า พืช ต้องการแร่ธาตุ กับความชื้น ในการเติบโต กว่า 90% รับโดยตรงจากราก หากมีวัสดุอื่นที่จะช่วยห่อหุ้มสิ่งเหล่านั้นเอาไว้ได้ เมื่อรากพืชขยายและวิ่งหาอาหาร พืชก็เติบโตได้เช่นเดียวกัน ดังนั้นก็ไม่จำเป็นที่จะต้องใช้ ขวดที่ปิดทึบ เสมอไป
หากใครที่ต้องการข้อมูลเพิ่มเติม สามารถดูเรื่องราวเกี่ยวกับ ปลูกผักในขวด ได้เลยตามลิ้ง
