จากข้อมูลเรื่อง การขยายพันธุ์มะนาวด้วยใบ ที่น่าทึ่ง แต่ผมอยากเรียกมันว่า การปักกิ่งมะนาว มากกว่า ที่หลายคนสงสัยว่าเห็นแค่รูปการตัดใบมะนาวแล้วนำมาปักลงดิน จะทำให้ได้ต้นมะนาวต้นใหม่จริงหรือ? ในความจริงแล้วการเขียนว่าขยายพันธุ์มะนาวด้วยใบ น่าจะผิดจากความจริงไปมาก จริงๆ ต้องบอกว่า การขยายพันธุ์มะนาวด้วยการปักยอด น่าจะเป็นคำตอบที่ถูกต้องมากกว่า
จากปากคำของคุณลุงสุรชัย สมันตรัฐ จากศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ ธ.ก.ส. บ้านเกาะเนียง จังหวัดสตูล ที่แนะนำวิธีการขยายพันธุ์มะนาวด้วยใบ (ชื่ออย่างเป็นทางการที่หลายคนคุ้นเคย) นี้ว่า เป็นวิธีที่หนีข้อจำกัดในการขยายพันธุ์มะนาวแบบเดิมๆ เช่น ตอนกิ่ง เพราะหากไปเจอต้นพันธุ์มะนาวที่ต้องการ แต่อยากจะขยายพันธุ์ หากใช้การตอนกิ่งแบบเดิมก็จะได้ไม่กี่สิบต้น หากใช้วิธีนี้ ก็จะสามารถขยายพันธุ์มะนาวได้ตามจำนวนที่ต้องการ เนื่องจาก ส่วนที่จะนำมาขยายพันธุ์ มีมากกว่า
วิธีการขยายพันธุ์มะนาวด้วยการปักยอดติดใบ
หลักการง่ายๆ สำหรับการขยายพันธุ์มะนาวแบบนี้ ซึ่งผมขอเรียกว่า การปักกิ่งมะนาวด้วยใบ นั่นก็คือ การนำกาบมะพร้าวสับเป็นท่อนๆ ให้มีความพอประมาณ 1 ข้อนิ้วชี้ หรือ 2-3 นิ้ว นำมาแช่น้ำให้ชุ่ม แล้วใช้ค้อนทุบกาบมะพร้าวซ้ำเพื่อให้แตกนุ่มอุ้มน้ำได้ดีขึ้น และเพื่อให้ง่ายต่อการห่อให้กลม
จากการสังเกตุของผมหากไม่มีกาบมะพร้าวก็อาจหาวัสดุอื่นที่สามารถอุ้มน้ำได้ดีไม่แพ้กาบมะพร้าว เช่นก้อนโอเอซิสที่ไม่ใช้แล้ว (ไม่ควรลงทุนไปซื้อเพราะเปลือง) กาบอย่างอื่นที่มีคุณสมบัติอุ้มน้ำ หรือถ้าไม่มีก็เอาแกลบ ดิน หญ้าแห้งสับ ก็น่าจะทดแทนกันได้ ตามความคิดของผมนะ
พอได้วัสดุเพาะแล้วก็นำมามัดให้เป็นท่อนกลมๆ ด้วยเชือกหรือหนังยาง มัดเหมือนข้าวต้มมัด โดยการมัดหัว มัดท้าย แล้วนำตะเกียบ หรือตะปู จิ้มหรือทิ่มลงไปด้านใดด้านหนึ่งไว้สำหรับเสียบยอดมะนาว โดยความลึกประมาณ 1 นิ้ว ก็เพียงพอแล้ว
หลังจากนั้น ก็ทำการตัดกิ่ง ตรงนี้สำคัญ ควรเลือกกิ่งที่เป็นยอดไม่แก่จัดแต่ก็ไม่อ่อนมากนัก เลือกเอากิ่งเล็กๆ ที่มีใบติดมาด้วย 1 ใบ ตัดกิ่งส่วนบนออกให้เกือบชิดโคนใบ ตัดกิ่งส่วนล่างออกให้มีความยาวประมาณ 1 นิ้ว เพื่อเป็นส่วนที่จะนำไปปักในกาบมะพร้าวที่เตรียมไว้ ก่อนปัก ก็ตัดใบมะนาวออกครึ่งหนึ่งเพื่อลดการคายน้ำ และกรีดรอยแผลของกิ่งด้านล่างที่จะนำไปปักในกาบมะพร้าวนั้น ประมาณ 3-4 แผล เพื่อกระตุ้นให้เกิดรากมากขึ้น เสร็จแล้วนำไปจุ่มในน้ำยาเร่งราก หรือถ้าไม่มีก็สามารถใช้ เครื่องดื่มชูกำลัง ก็ได้ (ดู สูตรน้ำยาเร่งราก ทำเอง) แล้วผึ่งลมให้แห้ง ย้ำว่าแห้ง เพราะถ้าไม่แห้ง เมื่อนำไปปักแล้วอาจทำให้กิ่งเน่าได้
เมื่อปักและมัดให้แน่นไม่ให้กิ่งที่ปักโยกคลอน ก็จัดการใส่ถุงร้อนมัดปากให้แน่น วางไว้ในที่ร่ม ใช้เวลาประมาณ 1 เดือนก็จะเกิดรากใหม่และกิ่งแตกยอดอ่อนมาให้เห็น ถึงตอนนั้นก็ค่อยแกะถุงที่มัดออกนำต้นอ่อนไปลงถุงเพาะต่อไปเป็นต้นใหม่ อัตราการรอดสูง
จากข้อมูลส่วนนี้ของคมชัดลึก และ บันทึกลุยทุ่งกับ ธกส. เกี่ยวกับเรื่องการขยายพันธุ์มะนาววิธีนี้น่าสนใจมาก โดยในการสาธิตใน VDO ด้านล่างนี้ไม่ได้นำใส่ถุง แต่เป็นการนำไปใส่ในโดมที่ทำขึ้นเป็นพิเศษ และเพิ่มอุปกรณ์ฉีดพ่นละอองน้ำ เพื่อให้ความชื้นแก่กิ่งชำ
ดูวิธีการขยายพันธุ์มะนาวด้วยใบแบบเต็มๆ ที่นี่
ขอบคุณเรื่องราวดีๆ จาก
– บันทึกลุยทุ่งกับ ธ.ก.ส. http://www.youtube.com/embed/Q-1NRNKif-s
– การขยายพันธุ์มะนาวด้วยใบ https://www.kasetorganic.com/plant-propagation/lemon-cuttings/
